Το διαδίκτυο αποτελεί πεδίο δράσης απατεώνων, που συνεχώς εφευρίσκουν νέες ιδέες, με τις οποίες εξαπατούν ανθρώπους που χρησιμοποιούν ίντερνετ. Αυτό επιτυγχάνεται ακόμα ευκολότερα στα παιδιά. Για την προστασία των παιδιών και των εφήβων βοηθάει πολύ να έχετε εσείς οι ίδιοι πονηρευτεί και να είστε προσεκτικοί σε ανοησίες και να αντιδράσετε ενώπιον κάθε τι ύποπτου. Μια κατάταξη των μέσων που χρησιμοποιούν οι απατεώνες θα βοηθήσει εσάς και τα παιδιά σας να αναγνωρίζετε τις πηγές προέλευσης των κινδύνων:
1. Τυχερά παιχνίδια ως παγίδες χρεώσεων
- «Έχετε κερδίσει»- χωρίς να έχετε συμμετάσχει σε κανένα παιχνίδι!
- Έπαιξα σε τυχερό παιχνίδι και πρέπει τώρα να πληρώσω τέλος επεξεργασίας.
Πώς αναγνωρίζω τα «σοβαρά» παιχνίδια και πότε πρέπει να απομακρύνομαι; Τα «σοβαρά» τυχερά παιχνίδια διεξάγονται από επώνυμους παρόχους. Ωστόσο, σημειώστε, ότι και αυτοί χρησιμοποιούν τα προσωπικά σας δεδομένα.
2. Τυχερά παιχνίδια υπό τη μορφή συλλογής δεδομένων
Τα τυχερά παιχνίδια στο ίντερνετ είναι όπως η άμμος στη θάλασσα. Ελκυστικές τιμές δελεάζουν κάθε ώρα τους χρήστες. Αυτού τους είδους τα τυχερά παιχνίδια στοχεύουν στη συλλογή διευθύνσεων και στοιχείων, προκειμένου μετά να αποστέλλονται στοχευμένα newsletters και διαφημίσεις. Τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί αξιοποιούνται οικονομικά και πωλούνται έπειτα σε ενδιαφερόμενους.
3. Phishing-Mails - «ψάρεμα» μυνημάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
Ως Phishing περιγράφουμε όταν κάποιος προσποιείται ότι είναι ένα αξιόπιστο πρόσωπο ή οργανισμός στο ίντερνετ. Άλλοτε πρόκειται για e-mails άλλοτε για ιστοσελίδες (π.χ. μιας τράπεζας. Ανάλογα με την ποιότητα της απομίμησης αυτά συχνά δύσκολα ξεχωρίζουν από τα αυθεντικά. Στόχος αυτού που εξαπατά είναι να πείσει τον χρήστη να εγκαταστήσει στον υπολογιστή του ένα κακόβουλο πρόγραμμα (π.χ. μέσω του ανοίγματος ενός μηνύματος ή ενός μπάννερ ιστοσελίδας). Θα προστατευτείτε με τον καλύτερο τρόπο από το «ψάρεμα» με το να παραμένετε επικριτικοί και χαλαροί. Τα παραπλανητικά e-mails στοχεύουν στην αποκάλυψη των δεδομένων σας μέσω της πρόκλησης φόβου ή προσδοκιών ενόψει ενός πιθανού κέρδους. Εξ ου και τα μηνύματα δεν είναι εξατομικευμένα (π.χ. στην προσφώνηση λέει ‘αγαπητέ πελάτη’ και όχι το όνομά σας), είναι προχειρογραμμένα και συχνά έχουν ορθογραφικά λάθη. Αν αμφισβητείτε την εγκυρότητά τους, τηλεφωνήστε στον αποστολέα (π.χ. τράπεζα), προτού δώσετε οπουδήποτε τα στοιχεία σας. Επίσης, ένας ενεργοποιημένος Browser ή ένα αντιϊκό πρόγραμμα μπορούν να σας προειδοποιήσουν από τον κίνδυνο «ψαρέματος», αλλά μην επαναπαυθείτε μόνον σε αυτά.
4. E-Mail από δικηγόρο
Με τέτοια mails προσπαθούν συχνά οι απατεώνες να κερδίσουν χρήματα (υποτίθεται από λογαριασμούς που δεν έχουν πληρωθεί κ.λ.π.). Απειλούν συχνά με δικηγόρο ή με τον ΕΣΕΔΑ (Ελληνικό Σύνδεσμος Εταιρειών Ενημέρωσης και Διαπραγμάτευσης Απαιτήσεων).
- Ελέγξτε τον αποστολέα. Τέτοια mails προέρχονται συνήθως από μη σοβαρά πρόσωπα ή εταιρείες.
- Αν συνεχίζονται οι οχλήσεις, ζητήστε εν ανάγκει νομική συμβουλή από ένα κέντρο καταναλωτών της περιοχής σας (Γενική Γραμματεία Καταναλωτών) www.efpolis.gr ή από κάποιον ιδιώτη δικηγόρο.
- Κρατήστε ξεχωριστά αυτά τα emails, χωρίς να τα ανοίγετε. Εγκυμονεί ο κίνδυνος να «κατεβάσετε» ιούς.
5. Δωρεάν εφαρμογές
Η καλή δουλειά κοστίζει λεφτά! Μία ασφαλής και ώριμη εφαρμογή σπάνια είναι δωρεάν και χωρίς την προσθήκη «ΙΝ- APP- Αγορών» (βλ. κάτω) για να τις κατεβάσετε. Σε πολλές περιπτώσεις, άλλωστε, δεν μπορούμε να μιλάμε για δωρεάν εφαρμογές, αφού τις πληρώνουμε με τα δεδομένα μας. Γεωγραφικές συντεταγμένες για τον καθορισμό του σημείου που βρισκόμαστε, κοινωνικά δεδομένα, δεδομένα για την υγεία μας, φωτογραφίες και πολλές άλλες πληροφορίες θα «μοσχοπουληθούν» σε εταιρείες. Επιπλέον, αυτά τα δεδομένα θα αξιοποιηθούν για διαφημιστικούς λόγους, προκειμένου η εφαρμογή να προσαρμοστεί στη συμπεριφορά των πελατών. Αυτό σημαίνει ότι οι πελάτες λαμβάνουν έναν μεγάλο όγκο προσωποποιημένων και προσαρμοσμένων στα ενδιαφέροντά τους διαφημίσεων, κάτι που εμφανώς αυξάνει το θέλγητρο να κάνουν αγορές.
Ως IN-APP αγορές περιγράφουμε μια λειτουργία εντός μιας εφαρμογής (τόσο στις Android όσο και στις IOS εφαρμογές), μέσω της οποία μπορείτε να αγοράσετε συγκεκριμένα πράγματα εντός της επί της ουσίας δωρεάν εφαρμογής. Μπορείτε, π.χ.
- Να ενεργοποιείτε δωρεάν premium λειτουργίες ή Upgrades σε παιχνίδια: ένα από τα πιο γνωστά παιχνίδια με IN-APP- Αγορές είναι το Clash of Clans. Εδώ μπορούν να αγοραστούν με πραγματικά χρήματα επιπλέον χρήσιμες λειτουργίες, που διευκολύνουν μια γρήγορη ανέλιξη (του παίκτη).
- Σε μερικές εφαρμογές μπορείτε μέσω των IN-APP- Αγορών να «κλείσετε» μέχρι και συνδρομές. Τότε απαιτείται ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Η πληρωμή γίνεται μέσα από το εκάστοτε App-Store: στα iOS με πιστωτικό των iTunes, οι χρήστες Android με τις μεθόδους πληρωμής που θέτει το Play Store. Υπάρχει, βέβαια, και η δυνατότητα της απενεργοποίησης.
- Για να απενεργοποιήσετε τις IN-APP αγορές σε συσκευή iOS: απλώς πηγαίνετε στις Ρυθμίσεις- γενικές- περιορισμοί- επιλέγετε τους περιορισμούς απενεργοποίησης. Στην ίδια σελίδα απενεργοποιείτε και χειροκίνητα τις IN-APP εφαρμογές.
- Για να απενεργοποιήσετε τις IN-APP αγορές σε Android: υπάρχει ένα επιπλέον φράγμα, το οποίο ωστόσο στα Android δεν ενεργοποιείται πλήρως για τις IN-APP εφαρμογές. «Ανοίγετε» λοιπόν το Google Play Store- επιλέγετε από τις ρυθμίσεις την εκδοχή Καθορισμός ή Αλλαγή PIN. Με το PIN που εδώ καθορίζετε, θα μπορείτε μελλοντικά να εξουσιοδοτείτε κάθε IN-APP αγορά ή κάθε παραγγελία στο Google Play Store.
6. Δωρεάν προσφορές στο Facebook
Το facebook, αλλά και πολλές αγγελίες με διαφημιστικά μπάννερς, σε δελεάζουν με δώρα. Πατάς σε ένα link και κερδίζεις υποτίθεται ένα iphone ή ipad, πιστωτικά υπόλοιπα ή Facebook- πιστωτικά ή παίρνεις μέρος σε κάποια λοτταρία στο facebook. Ο πραγματικός σκοπός αυτού του μπάννερ είναι, τους επισκέπτες της σελίδας να τους οδηγήσει σε μια εξωτερική σελίδα, ώστε να τους αποσπάσει όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία. Αυτό επιτυγχάνεται, για παράδειγμα, με φόρμες προς συμπλήρωση, με μια εγγραφή, που πρέπει να πραγματοποιήσεις οπωσδήποτε για να προχωρήσεις κ.α.
7. Διαδικτυακά μαγαζιά (Webshops) με ετήσια συνδρομή
Τα διαδικτυακά μαγαζιά με φοβερές και ενδεδειγμένες προσφορές στην πρώτη σελίδα προσελκύουν τον κάθε χρήστη, μόλις αυτός βάλει μια λέξη- κλειδί στο Google, Bing ή Yahoo. Συνεχώς ανοίγουν νέα παράθυρα που προβάλλουν προσφορές. Κλικάρεις σε αυτά τα διαφημιστικά και αποφασίζεις να αγοράσεις, συμβαίνει ότι μπορεί χωρίς τη θέλησή σου να εγγραφείς για ετήσια συνδρομή για ένα περιοδικό, ήχους για κινητά κ.α.
8. Το διαδικτυακό μαγαζί (Webshop) δεν αποστέλλει τα προϊόντα
Στο ίντερνετ υπάρχουν αναρίθμητα μη σοβαρά διαδικτυακά μαγαζιά (fakeshops). Πληρώνεις εκ των προτέρων αλλά δεν λαμβάνεις ποτέ τα προϊόντα. Αυτά τα μαγαζιά εξαφανίζονται γρήγορα και απομένουν πίσω θύματα που έχουν χάσει τα λεφτά τους. Αυτό συμβαίνει συχνά με διαδικτυακά μαγαζιά, που π.χ. που προσφέρουν σε καλές τιμές ακριβές ηλεκτρονικές συσκευές. Οι υποτιθέμενοι αγοραστές μπορούν να παραγγείλουν τα προϊόντα μόνον έναντι προκαταβολής. Το προϊόν, όμως, δεν αποστέλλεται.
Τέτοια «fakeshops» είναι αναγνωρίσιμα γιατί:
- Τα είδη είναι εξωπραγματικά φθηνά και πάντοτε διαθέσιμα
- Το αποτύπωμα (τους) είναι ημιτελές
- Η διαδικτυακή τους σελίδα περιέχει πολλά ορθογραφικά και γραμματικά λάθη
- Σημαντικά στοιχεία στους Γενικούς Όρους Συναλλαγών λείπουν, είναι λανθασμένα ή αντιγραμμένα από ξένες σελίδες
- Οι υπόλοιποι τομείς της ιστοσελίδας (υποσέλιδα) είναι κενά ή έχουν με ακατανόητα κείμενα
- Το Domainname διαχωρίζεται από τον πραγματικό πάροχο
- Τα προϊόντα κατά κανόνα διατίθενται μόνον έναντι προπληρωμής
- Μια πιθανή επικοινωνία με το κατάστημα είναι δυνατή μόνον στα αγγλικά ή σε κακά ελληνικά
- Δεν λαμβάνετε καμία κανονική επιβεβαίωση της παραγγελίας
- Λαμβάνετε ασυνήθιστες ονομασίες τραπεζών που μοιάζουν περισσότερο με ατομικούς τραπεζικούς λογαριασμούς.
Προχωράμε σε προπληρωμή μόνο σε σοβαρούς και γνωστούς παρόχους. Κατά κανόνα υπάρχει η δυνατότητα σε σοβαρούς παρόχους, ανά λογαριασμό ή ανά χρέωση να πληρώνουμε. Είναι σημαντικό σε «κλειδωμένες» προσφορές, να ρίχνουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο κατάστημα: αναζητήστε το με την βοήθεια της μηχανής αναζήτησης μέσω του παρόχου, επικοινωνήστε με τον πάροχο (μόνο η επικοινωνία μέσω e-mail μπορεί να εγείρει υποψίες), ή ελέγξτε το domainname με τη βοήθεια ειδικών υπηρεσιών, όπως http://grweb.ics.forth.gr/public/.
Τι να κάνετε, αν έχετε ήδη πέσει θύμα ενός fakestore? Κάντε αμέσως μήνυση στο πλησιέστερο αστυνομικό σας τμήμα και ενημερώστε κατευθείαν την τράπεζά σας, ώστε να ανακαλέσει την πληρωμή.
9. Απάτη με συμβόλαια ESTA
Για να ταξιδέψετε στην Αμερική, πρέπει να κάνετε ηλεκτρονικά ένα ταξιδιωτικό αίτημα. Για τον σκοπό αυτό υπάρχει μια επίσημη φόρμα και η αίτηση κοστίζει 14 δολάρια. Πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός για να μη βρεθεί σε ισοσελίδες που προσφέρουν άχρηστες οδηγίες για τη συμπλήρωση του εγγράφου ζητώντας το πολλαπλάσιο από το πραγματικό ποσό. Εδώ θα βρείτε το επίσημο έγγραφο https://esta.cbp.dhs.gov/esta/
10. Κλαδικός κατάλογος- απάτες
Οι εταιρείες είναι εγγεγραμμένες σε κλαδικούς καταλόγους, τους οποίους κανείς μπορεί να «φυλλομετρήσει» διαδικτυακά. Όλο και περισσότερο συμβαίνει σε γιατρούς και μικρές επιχειρήσεις, να λαμβάνουν mails, που θέλουν να επιβεβαιώσουν την ορθότητα της καταχώρησης ή να ζητήσουν νέα καταχώρηση. Με τις νέες καταχωρήσεις ή τη συμπλήρωση μιας φόρμας εγείρει κανείς την αξίωση ισχύος και λαμβάνει μια απόδειξη για αυτό.
11. Το τεστ ευφυΐας, τεστ γενικά
Υπάρξει υπερπληθώρα τεστ για όλα τα σχετικά με τη ζωή θέματα. Ειδικά τα τεστ ευφυϊας ή IQ-Τεστ στο ίντερνετ είναι τόσο αγαπητά όσο και η συνήθεια ο καθένας να γκουκλάρει τον εαυτό του. Βρίσκει κανείς έναν υπερβολικό αριθμό δωρεάν τεστ. Τις περισσότερες φορές είναι αθώα. Μακριά, μόνον, από τα τεστ, που μετά την ολοκλήρωση τους, πρέπει να γνωστοποιήσουν τα στοιχεία ή να προωθήσουν το τεστ για αξιολόγηση.
