Het internet met al zijn diensten wordt zeker in deze tijd steeds belangrijker voor 9 tot 13-jarigen! Kinderen en jongeren gebruiken het internet niet alleen om zaken op te zoeken of om met anderen te communiceren maar ook meer en meer om allerlei producten online te gaan consumeren. Daarbij kan het, snel en ongewild, ook gebeuren dat ze een contract of overeenkomst afsluiten via het internet, iets wat de ouders zeer duur te staan kan komen.
Hoe is het mogelijk dat kinderen op die leeftijd online contracten kunnen afsluiten? En vooral: is een contract dat dan tot stand komt ook geldig als de persoon die de overeenkomst afgesloten heeft, jonger is dan 18?
Overeenkomsten en reclame horen samen. Er kan geen overeenkomst afgesloten worden over een product als men de jonge gebruiker er vooraf niet opmerkzaam op heeft gemaakt en als zijn ouders er niet mee hebben ingestemd. Het internet biedt vele mogelijkheden, uitgerekend om jonge gebruikers te lokken en om ze iets te verkopen dat voor hen spannend en interessant is. De daarvoor gebruikelijke hulpmiddelen waarmee op het internet veel en vaak lokkende reclame wordt gemaakt worden banners en buttons genoemd.
Als je bv. klikt op een ergens toegevoegde reclamebanner, dan kan je op een website terechtkomen die helemaal niets te maken heeft met wat je oorspronkelijk hebt aangeklikt. Vooral kinderen proberen zich dan snel uit de ongewenste sites weg te klikken en, zonder het te weten, gaan ze daarbij met één klik een contract aan (zgn. in onderling overleg), zelfs als ze niets ondertekend hebben.
Bij gratis aanbiedingen zoals bv. kosteloze apps, moet men zeer wantrouwig zijn en er zeker op letten de kleine letters in de Algemene Voorwaarden te lezen. Zelfs al lijkt dat saai en moeilijk, het toch zorgvuldig lezen ervan kan je behoeden voor mogelijke oplichterij. Wat in de Algemene Voorwaarden staat is juridisch geldig. De verwijzingen erin naar mogelijke kosten worden meestal door kinderen en jongeren niet bekeken, maar vaak worden dan voor verder gebruik van deze 'kosteloze' apps of voor extra functies ervan, toch kosten aangerekend bv. in de vorm van een abonnement, d.w.z. dat dan op regelmatige tijdstippen sowieso een bepaald bedrag van je rekening zal worden afgeboekt. In dat geval kan je dan wel spreken van een abonnementen-valstrik!
Ouders hebben in deze een beslissende rol te spelen: zij moeten hun kinderen duidelijk informeren over al deze risico's . Daarom is zo belangrijk dat ouders hun kinderen begeleiden van bij hun eerste stappen op het internet en ze motiveren om liever een keer meer hulp te vragen dan verder verward te geraken op het internet en, in het slechtste geval, ongewild een contract af te sluiten.
Gelijkaardige verborgen kosten dreigen overal, zoals bv. bij het downloaden van ringtonen, spelletjes, logo's of bij het virtueel toetreden tot een clublidmaatschap. Hierop volgen betalende vorderingen die in elk geval in het begin juridisch dwingend zijn en waaraan men moeilijk kan ontsnappen. Denk dan zeker eraan om binnen de juridisch voorziene periode protest aan te tekenen en aan te geven dat je kind minderjarig is, om aldus aan dergelijke betalende overeenkomsten te ontsnappen. Informatie hierover vind je zeker bij verbruikersorganisaties als bv. Testaankoop.
1. Is een overeenkomst op internet ook zonder handtekening geldig?
Een contract / overeenkomst kan op het internet elektronisch (dus zonder handtekening) afgesloten worden. Een minderjarige heeft in de regel de toelating of de goedkeuring nodig van zijn wettige vertegenwoordiger (d.i. wie verantwoordelijk voor zijn/haar opvoeding, meestal dus de ouders) om een geldig contract te kunnen afsluiten.
Als minderjarigen een zogenaamd contract hebben afgesloten op het internet, moeten de opvoedingsverantwoordelijken de aanbieder meedelen dat het contract ongeldig is en niet goedgekeurd kan en mag worden. Modelbrieven daarvoor en meer info over zogenaamde overeenkomsten worden door verbruikersorganisaties aangeboden: bv. www.cybersimpel.be.
Daarbij komt nog dat de mogelijkheid bestaat dat je bij dergelijke contracten waarmee je ongewild werd opgezadeld , je deze binnen de twee weken kunt laten annuleren en aanvechten als arglistig bedrog .
2. Welke zijn de verborgen valstrikken bij een onopzettelijk afgesloten contract op internet?
Sommige overeenkomsten brengen verborgen kosten met zich mee. Vooraleer je ondertekent of de overeenkomst aanvaardt, moet je de contractuele bepalingen grondig lezen, zeker als ze kosteloze aanbiedingen bevatten of als men je om persoonlijke gegevens (bv. naam en handtekening) vraagt.
De top 10 aanbevelingen voor ouders.
- Spreek met je kind over deze valstrikken op het internet.
- Maan ze aan voorzichtig te zijn met zogenoemde 'gratis' of 'kosteloze' Apps.
- Vergelijk de verschillende App-aanbiedingen met elkaar.
- Verklaar je kind de functie en het doel van de geïntegreerde reclamebanners.
- Lees samen met je kind de 'kleine letters' in een reclame of in een voorgestelde overeenkomt.
- Lees samen met je kind de Algemene Voorwaarden.
- Verklaar je kind waarom het nooit persoonlijke gegevens mag openbaar maken.
- Verzamel samen met je kind steeds zoveel mogelijk bewijsmateriaal.
- Reageer onmiddellijk en schriftelijk bij een ongegronde financiële vordering.
- Informeer je op het internet of bij een verbruikersorganisatie.
4. Bestaan er bepaalde websites die vrij zijn van valstrikken met overeenkomsten?
Goede websites of goede Apps vinden is zeker niet gemakkelijk. Het kan helpen als je via een zoekmachine met trefwoorden als 'veilige kinderwebsites' of 'veilige Apps voor kinderen' zoekt. In België hebben de Vlaamse Overheid en Childfocus een website gecreëerd met info voor ouders en jongeren over keuzes in dit verband:
Op zoek naar veilige en specifieke Apps zonder reclame, dan vind je meer info op:
Al deze aanwijzingen ontslaan je als ouder niet van je verantwoordelijkheid. Het is een goed idee om samen met je kinderen het internet te ontdekken en samen te bekijken welke websites ze kunnen bezoeken of welke spelletjes ze veilig kunnen spelen. Neem je tijd daarvoor en begeleid je kind. Als je een goed gevoel hebt bij wat je kind met en op het internet doet, dan kan je jezelf ook veel meer ontspannen voelen!
